คุณภาพของกำไร

คุณภาพกำไร (Earnings Quality หรือ Quality of Earnings) หมายถึง ความสามารถของกำไรในปัจจุบัน
เพื่อใช้พยากรณ์กำไรในอนาคตได้ กำไรจะมีคุณภาพดี ถ้าไม่มีการกลับรายการกำไรจากที่เคยพยากรณ์ไว้ แต่ถ้ามี
การกลับรายการกำไรที่เคยพยากรณ์ไว้ แสดงว่ากำไรมีคุณภาพไม่ดีหรือต่ำ

ถ้าผู้วิเคราะห์ไม่สามารถตรวจพบว่ากำไรมีคุณภาพต่ำ และผู้วิเคราะห์ใช้กำไรที่มีคุณภาพต่ำในการพยากรณ์หรือ
แปลความหมายต่างๆ ย่อมมีผลทำให้การพยากรณ์หรือการแปลความหมายนั้นผิดพลาดไปจากความเป็นจริง ซึ่งจะ
ส่งผลอย่างร้ายแรงต่อราคาตลาดของหุ้นของกิจการนั้นจนตกต่ำลงอย่างมากเรียกว่าทอร์ปิโด (Torpedo) ดิ่งลงเหว
เมื่อต่อมาภายหลังผู้วิเคราะห์พบว่า กำไรที่พยากรณ์ไว้นั้นผิดพลาด เกิดความตกใจจากกำไร (Earnings Surprises)
เพราะว่ากำไรที่เกิดขึ้นจริงภายหลังมีทิศทางตรงกันข้ามกับกำไรที่พยากรณ์ไว้เดิม

ลักษณะของกำไรที่มีคุณภาพ
กำไรที่มีคุณภาพควรพิจารณาว่ามีลักษณะดังต่อไปนี้
1. กำไรที่เกิดจากหลักการบัญชีแบบระมัดระวัง (Conservative Accounting)
2. กำไรที่มีเสถียรภาพหรือความมั่นคงอย่างยั่งยืน (Sustainable) สูง ไม่ผันผวนขึ้นลงอย่างมากไปจากเส้นแนวโน้ม
กำไรในอดีต (Earnings Trend Line)
3. กำไรที่เป็นเงินสด (Cash Earnings) สามารถนำไปจัดสรรจ่ายเป็นเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นได้ (Distributable Cash)
4. กำไรที่เกิดจากการดำเนินงานหลักตามปกติของกิจการอย่างต่อเนื่อง รายการบัญชีที่เข้าใจง่าย และเกิดขึ้น
เป็นประจำ (Recurring Items)
5. กำไรที่สะท้อนผลการดำเนินงานที่เกิดขึ้นตรงตามความเป็นจริง และสามารถใช้คาดคะเนกำไรในอนาคตได้
(Predictable Earnings)

ประโยชน์ของคุณภาพกำไร
คุณภาพกำไรนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายอย่างที่สำคัญ ได้แก่
1. ใช้ประเมินความเสี่ยงของหลักทรัพย์ กิจการที่มีคุณภาพกำไรสูงย่อมมีความเสี่ยงต่ำกว่ากิจการที่มีคุณภาพกำไรต่ำ
2. ใช้ค้นหาสัญญาณเตือนภัยของข้อมูลทางการบัญชีในงบการเงิน
3. ใช้วัดความสามารถในการทำกำไรในอนาคตของกิจการ

การวิเคราะห์คุณภาพกำไรของกิจการในอีกมุมหนึ่งจากข้อมูลงบการเงินเปรียบเทียบของกิจการอย่างน้อย 3 ปี
ที่จะต้องพิจารณารายการกำไรของกิจการแสดงผลกำไรสุทธิเติบโตทุกปี ย่อมบอกถึงอนาคตของกิจการจะมีการเติบโต
ที่ดี  แต่จะเติบโตได้อย่างที่วางแผนไว้หรือไม่คงต้องเปรียบกับงบประมาณที่กิจการได้กำหนดไว้

หากในแต่ละปีของกิจการแสดงผลกำไรมีอัตราไม่แน่นอน  มีขึ้นมีลง หรือบางปีมีผลขาดทุน  ความมั่นคงในกำไรของ
กิจการไม่แน่นอน  หากเป็นเช่นก็ถือว่าคุณภาพกำไรของกิจการไม่ดีเช่นกัน

อย่างไรก็ตามการวิเคราะห์งบการเงินนอกจากเครื่องมือต่างๆ ที่ใช้วิเคราะห์แล้ว ผู้วิเคราะห์ต้องมีประสบการณ์ใน
การพิจารณาสิ่งที่เกิดขึ้นกับปัจจัยต่างๆ ของธุรกิจ ทั้งปัจจัยภายใน  ปัจจัยภายนอกทั้งหลาย  นำเสนอข้อเท็จจริงใน
บทวิเคราะห์เพื่อให้ผู้ใช้งบการเงินได้รับรู้และนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ที่แท้จริง

คุณภาพกำไรจึงเป็นสิ่งหนึ่งที่ควรพิจารณา เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์ร่วมกับเครื่องมือในการวิเคราะห์งบการเงิน 
ซึ่งข้อมูลงบการเงินจะเชื่อถือได้เพียงใดขึ้นกับนักบัญชีที่รับผิดชอบจะต้องทำหน้าที่ให้สมบูรณ์อย่างถูกต้องตาม
หลักวิชาชีพ