การยกเว้นภาษีสรรพสามิตสำหรับวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า

หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการยกเว้นภาษีสรรพสามิตในกรณีนี้ถูกกำหนดไว้ในกฎหมายอนุบัญญัติ ประกอบด้วย
กฎกระทรวงการยกเว้นภาษีสำหรับสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า พ.ศ. 2560 และประกาศ
กรมสรรพสามิต เรื่อง การยกเว้นภาษีสำหรับสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า พ.ศ. 2560
ลงวันที่ 16 กันยายน 2560

สินค้าที่มีสิทธิได้รับการยกเว้นภาษี
สินค้าที่เกิดจากการผลิตในประเทศหรือนำเข้ามาในประเทศเพื่อใช้ในการผลิตสินค้าสำเร็จรูปก็ได้ โดยกฎหมายได้กำหนด
ความหมายและลักษณะของสินค้าที่จะได้รับยกเว้นภาษีในเรื่องนี้ไว้เป็น 2 กรณี คือ

กรณีที่ 1 ยกเว้นภาษีสำหรับ “สินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้าประเภทหรือชนิด
เดิม หรืออีกประเภทหรืออีกชนิดหนึ่งซึ่งต้องเสียภาษีสรรพสามิต”
เช่น หากผู้ประกอบอุตสาหกรรมที่ผลิตสินค้าแบตเตอรี่ในประเทศประสงค์จะนำแบตเตอรี่ที่ผลิตได้ไปใช้เป็นส่วนประกอบใน
การผลิตรถยนต์ในโรงงานผลิตรถยนต์ ก็สามารถขอยกเว้นภาษีแบตเตอรี่ดังกล่าวได้ เพราะท้ายที่สุดก็จะต้องนำไปรวมเป็น
มูลค่าในการเสียภาษีสรรพสามิตสินค้ารถยนต์

กรณีที่ 2 ยกเว้นภาษีสำหรับ “สินค้าที่นำไปใช้วัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้าเพื่อการส่งออก”
กฎหมายไม่ต้องการให้สินค้าในบัญชีพิกัดอัตราภาษีสรรพสามิตที่ส่งออกมีภาระภาษีสรรพสามิต ไม่ว่าจะเป็นภาษีสรรพสามิต
สำหรับสินค้าที่ส่งออกนั้นเอง หรือภาษีสรรพสามิตที่แฝงอยู่ในวัตถุดิบหรือส่วนประกอบของสินค้านั้น กฎหมายจึงได้กำหนด
ให้อธิบดีมีอำนาจยกเว้นภาษีให้แก่ผู้มีหน้าที่เสียภาษีสำหรับสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า
เพื่อการส่งออกดังกล่าว เช่น ผู้ประกอบอุตสาหกรรมผลิตรถยนต์กระบะในประเทศเพื่อการส่งออก สามารถขอยกเว้นภาษี
แบตเตอรี่ที่นำเข้ามาในประเทศเพื่อใช้เป็นส่วนประกอบในการผลิตรถยนต์กระบะ

เช่น กรณีที่ 1 ว่าสินค้าสำเร็จรูปที่ส่งออกไปนั้น “ต้องเสียภาษีสรรพสามิต” หรือไม่ แต่ความในข้อ 3 (2) ของกฎ
กระทรวงการยกเว้นภาษีสำหรับสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า พ.ศ. 2560 ได้กำหนด
ลักษณะของสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบที่จะได้รับสิทธิยกเว้นภาษีสรรพสามิตในกรณีนี้ว่า จะต้องเป็นสินค้า
ที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้าที่ต้องเสียภาษีสรรพสามิต สินค้าสำเร็จรูปที่ผลิตขึ้นเพื่อส่งออก
ที่จะมีสิทธิได้รับยกเว้นภาษีสำหรับวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในกรณีนี้ จึงต้องเป็นสินค้าในบัญชีพิกัดอัตราภาษีสรรพสามิต
ด้วย ดังนั้นหากเป็นผู้ผลิตตุ๊กตาเพื่อการส่งออกจะไม่สามารถขอยกเว้นภาษีแบตเตอรี่ที่ใช้เป็นส่วนประกอบตามมาตรานี้ได้

อย่างไรก็ตามหากเป็นกรณีสินค้าน้ำมันหรือผลิตภัณฑ์น้ำมันที่จะนำไปใช้ในการผลิตสินค้าน้ำมัน หรือผลิตภัณฑ์น้ำมันโดย
การเพิ่มสารเติมแต่ง กล่าวคือเป็นกรณีที่มีการนำสินค้าน้ำมันชนิดหนึ่งออกจากโรงอุตสาหกรรมหรือนำเข้ามาในประเทศ
แล้วเติมสารเติมแต่ง (Additive) เข้าไปในน้ำมันนั้นเพื่อให้ได้น้ำมันสำเร็จรูปที่มีคุณสมบัติตามต้องการ ซึ่งกฎหมายภาษี
สรรพสามิตถือว่าเป็นการปรับปรุงอันมีลักษณะเป็นการผลิตสินค้าน้ำมันขึ้นใหม่ หรือกรณีที่มีการนำสุรากลั่นชนิดเอทานอล
ที่ไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตน้ำมันเชื้อเพลิงนั้น แม้ในทางข้อเท็จจริงสินค้าน้ำมันก่อนที่จะเติมสารเติมแต่ง
เป็นน้ำมันสำเร็จรูป หรือสุรากลั่นชนิดเอทานอลก่อนที่จะถูกนำไปผลิตน้ำมันเชื้อเพลิงย่อมถือเป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตโดยสภาพ 

แต่ในทางข้อกฎหมายนั้นนิยามตามความในข้อ 2 ของกฎกระทรวงการยกเว้นภาษีสำหรับสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือ
ส่วนประกอบในการผลิตสินค้า พ.ศ. 2560 และข้อ 1 ของประกาศกรมสรรพสามิต เรื่อง การยกเว้นภาษีสำหรับสินค้าที่
นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า พ.ศ. 2560 ลงวันที่ 16 กันยายน 2560 กำหนดไว้อย่างชัดแจ้ง มิให้
ถือเป็นสินค้าที่นำไปใช้เป็นวัตถุดิบหรือส่วนประกอบในการผลิตสินค้า กรณีจึงไม่สามารถขอยกเว้นภาษีสินค้าน้ำมันก่อนที่จะเติมสารเติมแต่งเพื่อผลิตเป็นน้ำมันสำเร็จรูป และไม่สามารถขอยกเว้นภาษีสินค้าสุรากลั่นชนิดเอทานอลก่อนที่จะถูกนำไปผลิต
น้ำมันเชื้อเพลิงโดยอาศัยความในมาตรานี้ได้ ทำได้แต่เพียงขอลดหย่อนภาษีตามความในมาตรา 105 (หรือใช้สิทธิเสียภาษี
ในอัตราศูนย์หากกฎหมายเปิดช่องให้สามารถทำได้)